Boekrecensie Twee eeuwen Nederlanders in Sint Petersburg De Hollandse kerk als sociaal en religieus middelpunt

Post date: Aug 22, 2013 5:33:06 AM

Door Hans J. Kobes

Het Ruslandjaar 2013 draagt zonder twijfel bij aan meer aandacht voor de historische, culturele en economische facetten in de relaties tussen Nederland en Rusland. Medio juni van dit jaar verscheen bij Walburg Pers in Zutphen een boek met bovenstaande titel. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: De vlag dekt niet de lading. De subtitel van het boek “De Hollandse kerk als middelpunt van hun sociale en religieuze leven” doet meer recht aan de inhoud van het boek. De twee eeuwen wel en wee van deze Hollandse Hervormde kerk en gemeente en haar voorgangers vormen de hoofdbestanddelen van het boek. Dominees speelden in de protestantse traditie de eeuwen door een belangrijke rol in de gemeente. Zo ook in de gemeente van St. Petersburg, waar de kerk zich in het centrum van de Hollandse gemeenschap bevond. Gedurende een bepaalde tijd met veel Vriezenveners. Zelfs een geboren en getogen Vriezenveense predikant beklom de preekstoel in het statige pand aan de Nevski Prospekt in de stad. Dat werd evenwel geen succes voor de beste man, die het na enkele jaren tussen zijn oud-dorpsgenoten voor gezien hield. Het boek is door een aantal dominees, die voor het grootste deel eerder deel uitmaakten van een onderzoeksgroep rondom de overleden professor dr. Pieter Holtrop, in korte verhalen omgezet tot een prettig leesbare geschiedenis van deze kerkelijke gemeenschap in den vreemde. Want zoals de Prediker als zei: “Er is niets nieuws onder de zon”. De initiator voor deze uitgave was ds. Theo van Staalduine, die eertijds deel uitmaakte van de onderzoeksgroep, die van 1998 tot en met 2004 onderzoek deed. Dat onderzoek in het archief van de Hollandse Hervormde Gemeente in St. Petersburg (1717-1927) werd 25 jaar geleden teruggevonden in het Centrale Staats Historisch Archief in St. Petersburg. De contacten daartoe waren gelegd door de Commissie voor de Archieven van de Nederlandse Hervormde Kerk. Haar voorzitter Bernard Woelderink en de directeur van het Centraal Historisch Staatsarchief in Sint Petersburg hadden daartoe de samenwerking beklonken. En gelet op de omvang van het archief werd in Nederland naar een universiteit gezocht, die dat zou willen en kunnen. Uit dit onderzoek, dat werd uitgevoerd onder leiding van prof. dr. P.N. Holtrop, hoogleraar zendingswetenschappen aan de Theologische Universiteit Kampen, volgde de uitgave op 15 januari 2000 van een bundel met een elftal artikelen onder de titel “Hervormd in Sint Petersburg”. Daarna verscheen in 2003 en 2004 van de bronnenpublicatie in drie delen: “De Hollandse Hervormde Kerk in Sint-Petersburg 1713-1927”. Ondertussen was in 2002 ook de tentoonstelling “De Nederlanders en hun kerk in St. Petersburg” gehouden in de kerkzaal van de voormalige Hollandse kerk in de stad en daarna in 2003 in het Catharijne Convent te Utrecht. Het initiatief daartoe was uitgegaan van Pieter Holtrop en Henk Slechte. De Kampense hoogleraar Pieter N. Holtrop, die op 3 augustus 2012 overleed, heeft indirect een grote bijdrage geleverd aan de kennis van de geschiedenis van de Vriezenveense Rusluie in St. Petersburg. Het boek, dat € 19,95 kost, is verkrijgbaar in de boekhandel en in de winkel van het Historisch Museum Vriezenveen.

Twee eeuwen Nederlanders in Sint-Petersburg

De Hollandse Kerk als sociaal en religieus middelpunt

Redactie: Pieter N. Holtrop c.a.

Uitgegeven door Walburg Pers, Zutphen in 2013

ISBN: 978.90.5730.877.2

Het omslag van het boek van Pieter Holtrop (+) en anderen over de geschiedenis van de kerk

Het front van de Hollandse Kerk aan de Nevski Prospekt nummer 20 in St. Petersburg

Gezicht op de Hollandse Kerk aan de Nevski Prospekt van over de brug over de Moika met rechts het Stroganoffpaleis