Post date: Aug 26, 2010 7:51:56 AM
Elk kwartaal is er in het museum Oud Vriezenveen een mini-expositie van zo maar een verzamelaar. Naast een korte presentatie in het kwartaalblad "WAVER 'T Vjenne" van de vereniging wordt een selectie van de verzameling tentoongesteld in het museum aan het Westeinde in Vriezenveen.
Scheppen
In de komende twee maanden augustus en september 2004 staat de collectie suiker- en theescheppen van Betsie Fokke-Bolte centraal. Tijdens de openingsuren van het museum kan men een selectie uit haar verzameling van suiker- en theescheppen bekijken. Een bescheiden selectie uit de omvangrijke verzameling, die zij in de loop der jaren heeft opgebouwd. Suiker- en theescheppen zijn gemaakt van vele verschillende soorten edelmetaal. Maar de meest exclusieve zijn van zilver. Zilveren scheppen dragen dan ook de zilvermerken meestal op de achterkant van de steel. In de loop der eeuwen heeft men getracht door middel van het aanbrengen van zilvermerken de koper garantie (waarborg) te verschaffen.
Rietsuiker
De Europeaan, die in de Middeleeuwen zoet wil proeven is aangewezen op honing. Pas rond 1500 maakte we in ons werelddeel kennis met suiker. Handelsreizen voerden zowel het product als het woord mee richting het Westen. Het werd door Arabischsprekende volkeren "sukkur" genoemd. Uit suikerriet werd door persing en koken suikersiroop gemaakt, dat gedroogd werd en verpulverd tot "karkara". Suikerriet is een gewas, dat alleen goed gedijt in warme oorden. Het is voor Europa een importproduct, dat tot ver in de zeventiende eeuw een luxeartikel blijft, dat alleen in paleizen en herenhuizen op tafel komt.
Bietsuiker
In 1747 ontdekt de Duitse chemicus Andreas Sigismund Marggraf dat het sap van de beetwortel, beter bekend als suikerbiet, zoetstoffen bevat. Pas vele jaren later in 1802 opent Franz Karl Achard in de Duitse plaats Kunern de eerste Europese beetwortelsuikerfabriek. De ommezwaai van rietsuiker naar bietsuiker is met name te danken aan Napoleon Bonaparte, die door een Engelse boycot in 1811 opdracht geeft tot de bouw van bietsuikerfabrieken en een omvangrijke bietsuikerteelt in Europa. En met de komst van suiker ontstaat natuurlijk ook de geschiedenis van de suikerschep.
Thee
China is de bakermat van de theecultuur. Duizenden jaren geleden werd daar al thee gedronken. De oorsprong van het woord thee komt ook uit China: cha. Nederlandse koopvaardijvaarders maakten tijdens hun ontdekkingsreizen in de 17de eeuw kennis met thee en brachten het naar West Europa. Op Java en Sumatra legden de Nederlanders hun theeplantages aan. Thee is een tropische plant - camellia sinensis - met rose-witte geurige bloesem die in tropische landen groeit. De blaadjes van de plant worden gebruikt voor de productie van thee, dat in kisten wordt verpakt. Tot in de 18e eeuw was thee een drank voor welgestelden.
100 liter
Er zijn veel soorten thee naar het gebied van herkomst en theefabrikanten maken van verschillende soorten ook melanges. Nu gebruikt iedere Nederlander per jaar gemiddeld 100 liter per jaar! Voor de oorlog lag het gebruik nog veel hoger op ongeveer 200 liter per hoofd van de bevolking per jaar. Voor het gebruik van de thee deed de theeschep zijn intrede, dus ongeveer driehonderd jaar geleden. Door de verpakking in theezakjes sinds ongeveer vijftig jaar is het gebruik van losse thee sterk afgenomen. Toch is de theeschep niet geheel verdwenen, al wordt het voor verzamelaars wel moeilijk om nog steeds nieuwe exemplaren te bemachtigen.
Topstukken
Betsie Fokke is een echte gelegenheidsverzamelaar. Het is bij haar begonnen zo'n tien jaar geleden doordat haar man ansichtkaarten verzamelde. Zij motiveert haar keuze voor suiker- en theescheppen om de geringe ruimte die ze innemen en de alledaagsheid van de voorwerpen. Wie drinkt er nou geen thee en gebruikt er geen suiker? Onze verzamelaar verzamelt suiker- en theescheppen en de mooiste uit haar verzameling zijn natuurlijk de echte zilveren suiker- en theescheppen. Het is voor Betsie Fokke de eerste keer, dat ze met (een deel van) haar verzameling exposeert. Gaat u gerust eens kijken de komende maanden in het museum en bewonder de topstukken uit de collectie van Betsie Fokke.
Bericht van de Vereniging Oud Vriezenveen van 2 augustus 2004.