Post date: Aug 24, 2010 6:55:45 PM
Sinds enkele weken is hij samen met een werkgroep druk bezig met het organiseren van een bijzonder CD-project. De geluidsdrager moet vooral het Vriezenveens verklanken. Het wordt dan ook niet alleen een spraak- en muziekdocument maar een weergave van een dialect, dat met uitsterven wordt bedreigd.
Inmiddels is niet alleen de werkgroep bezig, maar hebben zich ook al vrijwilligers aangemeld, die reageerden op een oproep in ons weekblad. De vereniging Oud Vriezenveen zal de uitgever worden van de CD met de complete tekst in een tekstboekje, waarbij de schrijfwijze van “Vjenneproot” gevolgd zal worden. De CD zal in mei 2005 verschijnen.
Ben Tilanus is zelf Hoge Hexelaar, maar heeft door zijn familieverleden toch nauwe banden met Vriezenveen. Hij woont op een steenworp afstand van de Stouwe, die al eeuwenlang Vriezenveen en Wierden van elkaar scheidt. Tilanus hoort niet alleen bij Jansen, maar door zijn voorgeslacht ook bij Vriezenveen. Het is een naam, die terug doet denken aan de rijke textielhistorie van weleer.
Het idee voor dit project is afgekeken van het eiland Goeree-Overflakkee, waar Tilanus een gelijksoortig product had beluisterd. Tilanus is een vogelliefhebber, maar in de wereld worden meer talen met uitsterven bedreigd, dan vogelsoorten. Het Vriezenveens is weliswaar in twee woordenboeken en literaire teksten vastgelegd, maar de levende klank van het gesproken Vriezenveens is nog niet in een voor velen toegankelijke uitvoering verkrijgbaar. Daarom leek het hem leuk en cultuurhistorisch belangrijk om deze CD met mensen die het Vriezenveens nog perfect beheersen te produceren.
Prof. Dr. Christiaan BernhardTilanus, zoon van W.C. Tilanus, kleinzoon van C.B. Tilanus en achterkleinzoon van J.L.L. Tilanus, de oprichter van Jansen & Tilanus, heeft de eerste en de laatste tien jaar van zijn leven in zijn ouderlijk huis in Hoge Hexel gewoond. Daartussen heeft hij economie gestudeerd om te kunnen gaan werken bij Jansen & Tilanus. Het heeft niet zo mogen zijn. In plaats daarvan is hij 27 jaar lang hoogleraar in de bedrijfskunde geweest aan de Technische Universiteit Eindhoven.
Vriezenveen heeft een uniek dialect, dat nog steeds gesproken wordt. Het dialect is vastgelegd in een tweetal woordenboeken. Uit 1969 stamt het “Woordenboek van het Vriezenveens” deel I van dr. H. Entjes en in 2000 is door een werkgroep het boek “Vjenneproot” gepubliceerd. Dat zijn eigenlijk de enige twee producten, waarin de taal van Vriezenveen is vastgelegd. Daarnaast zijn er ook wel audiodocumenten van het Vriezenveens, maar deze zijn niet voor een breed publiek toegankelijk.
De doelstelling van het project is om het zuivere Vjeans, dat nu eigenlijk alleen nog maar gesproken wordt door ouderen, vast te leggen. Het is de bedoeling om met een gevarieerde samenstelling van anekdotes, conferences, herinneringen, verhalen, gedichten en liedjes, afgewisseld met toepasselijke muziek, de Vriezenveense spraak voor het nageslacht te behouden. Op de CD zullen ook het Vriezenveense volkslied en de “Brandmars”, speciaal gecomponeerd voor de herdenking van de grote brand in Vriezenveen in 1905 en gearrangeerd voor de Vriezenveense Harmonie, worden gepresenteerd.
Terug naar de productie van “Ljaevendig Vjeans”. Als alles volgens plan verloopt en de nodige subsidies voor de uitgave worden verkregen, gaan in dit najaar de vrijwillige medewerkers aan de CD de studio in. Het is dan de bedoeling, dat de CD aan de vooravond van de herdenkingsweek van de grote brand in mei 2005 uit zal komen. Men probeert de prijs acceptabel te houden, zodat iedereen straks thuis kan genieten van het eeuwenoude dialect van de Vriezenveners, dat toch steeds meer op de achtergrond raakt en dreigt te verdwijnen. Voor verdere reacties: het emailadres van de werkgroep is c.b.tilanus@tref.nl.
Persbericht van de Vereniging Oud Vriezenveen van 3 juli 2004.