De watertoren van Vriezenveen is een ontwerp van Hendrik Sangster. Hij bouwde watertorens in de periode 1920-1935. Zijn ontwerpen baarden nationaal en internationaal opzien vanwege hun vaak spectaculaire architectuur. Sangster probeerde in het uiterlijk zowel de functie als de constructieve opzet tot uitdrukking te brengen. Daarnaast besteedde hij veel aandacht aan de inpassing van de toren in zijn omgeving. De toren van Vriezenveen is de voorlaatste die door Sangster is ontworpen en is wat soberder van vormgeving dan de torens uit de periode 1926-1930. Toch is de achtzijdige watertoren met risolieten met smalle staande vensters aan vier zijden, en een oude bovenbouw met vensters onder de dakrand, een markante en statige verschijning in de lintbebouwing van Vriezenveen. Ook deze toren kan worden aangemerkt als een onderdeel van het industriële erfgoed, een bouwwerk dat vanwege de hoge cultuurhistorische waarde en de architectonische kwaliteiten het behoud waard is. De gemeente Vriezenveen heeft de toren dan ook terecht een plaats gegeven op de gemeentelijke Monumentenlijst.

Functie van een watertoren

Vroeger had een watertoren een onmisbare functie. Het was namelijk een 'voorraadvat' dat ervoor zorgde dat in het vlakke land het water onder druk bij de burgers kwam. Door steeds verdergaande uitbreiding van de waterleidingbedrijven is de functie van een watertoren tegenwoordig wel gewijzigd, maar niet verdwenen; de toren wordt nu vaak meer beschouwd als hulpmiddel om het productie- en distributieproces gelijkmatiger te laten verlopen.

Watervoorraad

De watervoorraad in het hooggelegen reservoir zorgt ervoor dat de druk niet wegvalt als de watertoevoer stagneert, of als de waterafname tijdelijk groter is dan de aanvoer. Op tijden dat de vraag minder groot is, wordt het voorraadvat van de watertoren weer bijgevuld door de pompen van het pompstation. Tegenwoordig maken de waterleidingbedrijven gebruik van grote laaggelegen reservoirs (kelders), waarvan de inhoud kan oplopen tot miljoenen liters. Het water dat overdag extra nodig is, wordt hierin 's nachts opgespaard. Moderne pompen zorgen tegenwoordig voor de benodigde druk.

Toekomst

Er staan nog een kleine honderd in gebruik zijnde watertorens in Nederland. Enkele van de watertorens die buiten bedrijf zijn gesteld, hebben een tweede bestemming gekregen; bijvoorbeeld als restaurant, woning of museum. Dit wordt gedaan, omdat een watertoren in het algemeen wordt beschouwd als een karakteristiek onderdeel van de omgeving. Bovendien vertegenwoordigen veel torens een architectuurhistorische waarde, wat in een aantal gevallen heeft geleid tot plaatsing op de Monumentenlijst.

Algemene informatie

Locatie: Vriezenveen

Bouwjaar: 1934

Ontwerp: H. Sangster

Materiaal: Baksteen en beton

Hoogte: 40,8 meter

Reservoir: 295 m³

Bezichtiging: Niet bekend

Vitens

De Waterleiding Maatschappij Overijssel NV is opgericht in 1930 en verzorgt de drinkwatervoorziening in 41 gemeenten in Overijssel, 4 gemeenten in Drenthe en 2 in Flevoland. Jaarlijks produceert het bedrijf circa 69 miljoen m³ drinkwater voor ruim 340.000 woningen en bedrijven. Ruim 800.000 mensen maken gebruik van het WMO-product. De grondstof is hoofdzakelijk grondwater. De WMO beschikt over 24 pompstations, 16 watertorens, 55 reservoirs en een hoofdleidingnet van ruim 8.500 kilometer. De drinkwatervoorziening wordt gecoördineerd vanuit de centrale in Hoge Hexel. Voor de controle van het product beschikt het bedrijf over een eigen laboratorium in Zwolle. Het hoofdkantoor staat in Zwolle. Districtskantoren bevinden zich in Zwolle, Borne, Hoge Hexel, Witharen, Diepenveen en Steenwijk. Bij de WMO werken 450 mensen.

Bron: Vitens, voormalige Waterleiding Maatschappij Overijssel n.v. (W.M.O.).